Bir araştırma fikri veya projenin ne derece gerçekçi hale geleceğini değerlendirebilmenin en sağlıklı yolu, fizibilite çalışmasından geçer. Peki fizibilite nedir ve bu çalışmayı ne amaçla yaparız?
Bu yazı, Verizekalılar İçgörü Kütüphanesi'nin 4. yazısı. Bu yazıya başlamadan önce aşağıdakileri okuduğundan emin ol.
Biliyoruz ki; sosyal araştırma konusuna karar verdikten sonra, öncelikli olarak fizibilite çalışması yapmalıyız. Peki fizibilite nedir ve bu çalışmayı ne amaçla yaparız?
Araştırmalar ve projeler, hayata geçirilebildikleri ölçüde anlamlı ve değerlidir. Bir araştırma fikrinin veya projenin ne derece gerçekçi, uygulanabilir, sürdürülebilir ve sorulara yanıt verebilir hale dönüşüp dönüşemeyeceğini değerlendirebilmenin en sağlıklı yolu, o fikir veya proje hakkında yapılacak doğru bir fizibilite çalışmasından geçer.
Bu bağlamda, fizibilite çalışmasını; araştırmaya karar verme süreci boyunca hem teknik hem finansal açılardan gerekli değerlendirmelerin yapılması olarak kabul ediyoruz. Bu çalışma ile olası problemler değerlendirilerek sosyal araştırmanın istenilen hedefe ulaşıp ulaşamayacağı öngörülmeye çalışılır.
Doğru Veri Kaynağını Bulmak
Çalışmada öncelikli olarak verinin hangi sosyal mecralardan alınacağına karar vermemiz gerekir. Veriyi Twitter, Instagram, YouTube gibi sosyal medya platformlarından alabileceğimiz gibi, Facebook grupları, e-ticaret siteleri ya da kullanıcıların bilgi paylaşımı yaptığı forumlardan da alabiliriz. Tüketici-kullanıcı verisinin hangi mecradan alınması gerektiği, tamamen araştırmanın konusu ile ilgilidir. Örneğin; ilaç sektörüne yönelik bir araştırma yapılacaksa doktor-hasta konuşmalarının bulunduğu siteler ve forumlar veri kaynağı olarak önemliyken, moda ile ilgili bir araştırmada e-ticaret sitesi yorumları, Instagram yorumları ve Twitter yorumları önemli hale gelir. Bu nedenle doğru veri kaynağını seçmek de araştırma sürecinde oldukça önemli.
Araştırma İçin Yeterli Veri Sayısına Karar Vermek
Verinin toplanacağı platforma ya da platformlara karar verdik. Sıra geldi, bu platformlarda araştırmaya yönelik yeterli sayıda veri olup olmadığını öğrenmeye.
Araştırmalar için kullanılacak “yeterli sayıda veri” değişiklik gösterebilir.
Çok spesifik ve insanların üzerine çok paylaşım yapmadığı, konuşmadığı konularda araştırma yapılacağı zaman, bazen 500’lük bir veri seti araştırma için yeterli olabilirken, sosyal mecralarda paylaşım sayısı yüksek, oldukça fazla konuşulan K-Pop, moda, rap müzik, online alışveriş gibi konular üzerine yapılacak araştırmalarda 3 bin ile 5 bin arasında verinin analizi, genelleme yapmak için ancak yeterli olacaktır.
Veri Toplamak İçin Kullanılacak Yöntemi/Aracı Araştırmak
Verinin toplanacağı platformları inceleyip, araştırma için yeterli veri olduğuna karar verdiğimize göre, bu verinin hangi yöntemle ya da araçla toplanacağına (metodolojiye) karar vermemiz gerekiyor: Twitter, YouTube, e-ticaret siteleri, haber siteleri, blog ve forumlar, tüketici-kullanıcı verisini toplamak için farklı platformlar. Bu araçlar bize internette var olan binlerce ham veriyi toplama olanağı sağlar. Bu araçlar veri toplayacağınız platformlara göre değişiklik gösterebilir. Çünkü internette farklı mecraların, birbirinden farklı çalışma ve veri kaydetme sistemleri vardır.
Araştırma Maliyetini Hesaplamak
Fizibilite çalışmasının son aşamasında, bütün bu araştırma sürecinin maliyeti düşünmek ve bir bütçe planlaması yapmak gerekir.
“Verinin toplanması ve analizi ne kadar zaman alacak?”, “Araştırma için gerekli verinin toplanma maliyeti ne kadar olacak?”, “Araştırma cevabı aranan soruları yanıtlayabilecek mi, bir ihtiyacı karşılayabilecek mi?”, “Araştırma benim için ya da şirketim için karlı olacak mı?” gibi sorulara cevap vermemiz ve sonrasında fizibilite çalışmasını tamamlayarak, araştırmaya başlamamız gerekir.
